Trong cuộc xâm lược Ukraina của Nga năm 2022, chính quyền và lực lượng vũ trang Nga đã bị Ukraina (và những nước hậu thuẫn họ) cáo buộc phạm tội ác chiến tranh khi thực hiện cả các cuộc tấn công có chủ đích nhằm vào các mục tiêu dân sự [1][2][3] và các cuộc tấn công bừa bãi vào các khu vực đông dân cư. [4][5][6] Quân đội Nga bị cáo buộc đã khiến dân thường bị tổn hại không cần thiết và không cân xứng bằng cách sử dụng bom, đạn chùm - một loại vũ khí bị 110 quốc gia cấm [7] vì nguy hiểm trước mắt và lâu dài đối với dân thường [8][9][10] - và bằng cách bắn các loại vũ khí nổ khác với hiệu ứng diện rộng như bom thả từ trên không, tên lửa, đạn pháo hạng nặng và dàn tên lửa phóng ra hàng loạt. [9] Kết quả của các cuộc tấn công của lực lượng Nga là làm hư hại hoặc phá hủy các tòa nhà dân sự bao gồm nhà ở, bệnh viện, trường học, nhà trẻ, [9] nhà máy điện hạt nhân, [11] tòa nhà lịch sử và nhà thờ. [12][13] Theo các chuyên gia luật quốc tế, có bằng chứng chỉ ra việc Nga cố tình nhắm vào các bệnh viện Ukraine trên khắp đất nước.[14]Tính đến ngày 28 tháng 4, các cuộc tấn công đã dẫn đến cái chết của ít nhất 2.829 thường dân và gây thương tích ít nhất 3.180. [15]Sau khi Nga rút khỏi các khu vực phía bắc Kyiv, tờ báo The Guardian (Anh quốc) cho rằng có nhiều bằng chứng về tội hiếp dâm, tra tấn và giết người của các lực lượng Nga đối với thường dân. [16] Có những cáo buộc hàng ngàn thường dân từ Mariupol do Nga chiếm bị bắt buộc di cư đến Nga, [17] bao gồm cả trẻ em, [18] bạo lực tình dục có hệ thống và rộng lớn.[19][20] và cố tình giết thường dân Ukraine bởi các thành viên của lực lượng Nga. [21] Vào cuối tháng 3, các lực lượng Ukraine đã chiếm lại thị trấn Bucha, nằm ở phía bắc Kyiv. Sau đó, họ tuyên bố phát hiện bằng chứng từ một vụ thảm sát do quân đội Nga gây ra, bao gồm tra tấn và giết người có chủ ý thường dân. [22][23][24] Theo cảnh sát Kyiv, hơn 900 thi thể dân thường đã được tìm thấy ở khu vực Kyiv sau khi lực lượng Nga rút lui, hầu hết trong số họ đã bị xử tử, [25] và cơ quan giám sát nhân quyền của Liên Hợp Quốc ở Ukraine đã ghi nhận sự giết chóc bất hợp pháp của 50 thường dân - chủ yếu là đàn ông , nhưng cũng có phụ nữ và trẻ em - ở Bucha. [26] Trong tháng đầu tiên của cuộc xâm lược, cơ quan giám sát cũng đã ghi nhận việc giam giữ tùy tiện ở các lãnh thổ do Nga chiếm đóng các nhà báo, nhà hoạt động, quan chức chính quyền và công chức. [27][9][28]Vào ngày 2 tháng 3, công tố viên của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã mở một cuộc điều tra đầy đủ về các cáo buộc trong quá khứ và hiện tại về tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người hoặc diệt chủng ở Ukraine bởi bất kỳ người nào từ ngày 21 tháng 11 năm 2013 trở đi, thiết lập một phương pháp trực tuyến cho những người có bằng chứng có thể bắt đầu liên lạc với các nhà điều tra và đã gửi một nhóm các nhà điều tra, luật sư và các chuyên gia khác đến Ukraine để bắt đầu thu thập bằng chứng. [29][30] Cả Ukraine và Nga đều không phải là thành viên của Quy chế Rome, cơ sở pháp lý của ICC, nhưng Ukraine đã chấp nhận quyền tài phán của ICC bằng cách ký vào năm 2013 và 2014 hai tuyên bố về hiệu ứng đó. [31] Hai cơ quan quốc tế độc lập khác cũng đang điều tra các vi phạm nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế trong khu vực: Ủy ban điều tra quốc tế về Ukraine, được thành lập bởi Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc vào ngày 4 tháng 3 năm 2022 và Phái bộ Giám sát Nhân quyền Liên Hợp Quốc tại Ukraine, được triển khai bởi Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc (OHCHR). Nhóm sau bắt đầu giám sát các vi phạm nhân quyền của tất cả các bên trong năm 2014 và sử dụng gần 60 giám sát viên nhân quyền của Liên Hợp Quốc. Vào cuối tháng 3, Tổng công tố Ukraine Iryna Venediktova tuyên bố rằng các công tố viên Ukraine đã thu thập bằng chứng cho 2500 vụ án chiến tranh có thể xảy ra "và" hàng trăm nghi phạm. " [32] Vào ngày 7 tháng 4 năm 2022, Liên Hợp Quốc đã đình chỉ hoạt động của Nga ở Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc. [33]